به گزارش خبرنگار نسیم امروز، دکتر محسن محبی، ، در همایش بررسی «ابعاد حقوقی جنگ تحمیلی ۱۲ روزه  رژیم صهیونیستی علیه ایران» در سخنانی تخصصی به بررسی ابعاد حقوقی حملات اخیر اسرائیل و آمریکا علیه ایران پرداخت و تأکید کرد:

1- عدم انطباق با دفاع مشروع

به گفته وی ادعای اسرائیل مبنی بر اقدام در چارچوب دفاع مشروع فاقد وجاهت حقوقی است. هیچ‌یک از اشکال شناخته‌شده دفاع مشروع در ماده ۵۱ منشور ملل متحد – اعم از دفاع آنی، پیشگیرانه یا پیش‌دستانه – بر این حمله منطبق نیست. بنابراین، اقدام اسرائیل مصداق بارز «تجاوز» و نقض صریح حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود.

2- اقدام غیرقانونی آمریکا

وی افزود: اقدام آمریکا در حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نیز غیرمشروع و در تعریف «تجاوز» جای می‌گیرد. تلاش مقامات آمریکایی و اسرائیلی برای توجیه این اقدامات در قالب دفاع مشروع یا قواعد جنگ، از نظر حقوقی فاقد اعتبار است.

3- تفاوت حقوق داخلی و حقوق بین‌الملل

دکتر محبی با مقایسه ضمانت اجراهای حقوق داخلی و حقوق بین‌الملل خاطرنشان کرد: برخلاف حقوق داخلی که سازوکارهای مشخصی برای برخورد با متخلف دارد (مانند دادسرا، دادگاه و ضمانت اجراهای مدنی و کیفری)، در عرصه بین‌الملل چنین ساختارهایی وجود ندارد. روابط دولت‌ها بر اساس توازن قوا و همکاری‌های محدود شکل می‌گیرد و همین امر اجرای قواعد حقوق بین‌الملل را با دشواری مواجه می‌کند.

4- راهکارهای حقوقی ایران

وی با تأکید بر اینکه «دست ایران در عرصه حقوق بین‌الملل خالی نیست» سه مسیر اصلی برای پیگیری حقوقی تجاوز اسرائیل را برشمرد:

دیوان کیفری بین‌المللی (ICC): با پذیرش موردی صلاحیت این دیوان، امکان طرح پرونده علیه سران رژیم صهیونیستی وجود دارد.

دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ): ایران می‌تواند در چارچوب برخی کنوانسیون‌های بین‌المللی که هم ایران و هم اسرائیل به آن‌ها ملحق شده‌اند، دعوای حقوقی طرح کند.

محاکم داخلی: بر اساس قوانین داخلی ایران، امکان تعقیب و محاکمه متهمان جنایات بین‌المللی در دادگاه‌های ایران نیز وجود دارد.

5- چالش‌های نظام بین‌الملل

محبی تصریح کرد: ضعف ساختاری در نظام بین‌الملل – نبود قوه مجریه و قضاییه الزام‌آور – سبب شده است که ضمانت اجراها بیشتر جنبه سیاسی و دیپلماتیک داشته باشند. با این حال، وجود معاهدات متعدد و نهادهایی همچون سازمان ملل، دیوان دادگستری و شورای امنیت، هرچند ناکافی، اما گامی در مسیر کنترل منازعات و تحقق عدالت بین‌المللی محسوب می‌شود.

6- ضرورت گفت‌وگو و تخصص‌گرایی

وی در پایان خطاب به دانشجویان و پژوهشگران حقوق بین‌الملل تأکید کرد: برای حضور مؤثر در صحنه جهانی، تنها شعار و خطابه کافی نیست، بلکه نیازمند گفت‌وگوی حرفه‌ای، تسلط علمی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های حقوقی موجود هستیم. صلح جهانی نیز زمانی تحقق می‌یابد که به‌عنوان یک ارزش اخلاقی درونی در انسان‌ها و حاکمان جهان نهادینه شود.