فطیر مسکه غذایی لذیذ و مقوی است که از ترکیب فطیر و شکر با کره محلی (مسکه) در میان عشایر خراسان, از ترکان کلات نادری خراسان رضوی گرفته تا عشایر کرمانج و تات و ترکمن و بلوچ خراسان شمالی تهیه می شود و این مطلوبیت غذایی باعث شده است که هر قوم تلاش کند آن را به نفع خود مصادره کرده و حتی به نام خود ثبت جهانی نماید.

فطیر کلمه ای است عربی . در زبان عربی , به هر چیزی که زودتر از موعد رسانیده شود فطیر اطلاق می شود . به همین دلیل فارسی زبانان این واژه را از زبان عربی برای نان فطیر وام گرفته اند . زیرا این نان بدون خمیر مایه و زودتر از موعد برآمدن و رسیدن, پخت می گردد . فطیر معمولاً با اندکی روغن پخت می شود که تقریباً در همه نواحی ایران به شکلهای گوناگون تهیه می شود و اختصاص به هیچ قوم و منطقه خاصی ندارد.

اما در ولایت خراسان فطیر را با روغن خاصی به نام « مسکه » آغشته می کنند که به آن « فطیر مسکه » می گویند. مسکه در فارسی به معنای روغنی است که تازه از ماست گرفته شده باشند. البته این روغن حیوانی در همه نواحی ایران که با دام سر و کار دارند مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً آن را کره می نامند . اما لفظ مسکه در میان فارسی زبانان , علاوه بر خراسان در میان مردم کرمان و سیرجان و زردشتیان یزد مورد استفاده قرار می گیرد . این واژه در فرهنگ عامة فارسی زبانان حیدر آباد هندوستان نیز تداول دارد.

دهخدا در لغتنامه ضمن اشاره به معنای مسکه می گوید این کلمه در تداول خراسان« مسگه» گفته می شود, کلمه مذکور در فرهنگ بهدینان , فرهنگ رشیدی , فرهنگ نظام , لغت فرس اسدی , ناظم الاطبا و مخزن الادویه, منتهی الادب, مهذب الاسماء , کتاب البلغه تألیف یعقوب کردی نیشابوری , ترجمه تاریخ یمینی و ترجمه طبری بلعمی به همین معنا آمده است. رشیدی می گوید این لفظ فارسی است و در فرهنگ نظام نیز آمده است که لفظ مسکه در زبان پهلوی به صورت مَسخَه بوده و اساساً ریشه در زبان سامی دارد.

در فرهنگهای معتبر ترکی قدیمی نیز سرنخ هایی از این واژه دیده می شود. مثلاً در فرهنگ « سنگلاخ » تالیف میرزا مهدی خان استرآبادی , برای روغن تازه و ناگداخته معادل مَسکَمَه ذکر شده است ؛ اما در فرهنگ های ترکی خراسانی و جغتایی و و استانبولی به صورت مَسکَه مضبوط است.

ترکمنهای منطقه جرگلان و استان گلستان هم این واژه را مَسگَه تلفظ می کنند که در فرهنگ راسخ از آن به عنوان واژه ترکمنی برایش یک مدخل واژگانی در نظر گرفته شده است. البته ترکهای آذری مانند سایر اقوام ایرانی به جای کلمه مسکه از وامواژه فارسی « کره» استفاده می کنند و ترک زبانهای نواحی دیگر تره یاغی می گویند.

در فرهنگ کردی هژیر و فرهنگ کردی گولی و فرهنگ کردی هژار, برای مفهوم روغن تازه و ذوب نشده معادل « نیوِشک» ضبط شده است که در برخی مناطق کرد نشین غرب کشور به کار می رود . در زبان کردی کرمانشاهی که از قضا روغن حیوانی آن مشهور است , روغن تازه استخراج شده از ماست را « کره » می گویند .

فرهنگ کردی کاوه , فرهنگ فارسی کردی نوار و فرهنگ فارسی کردی گوفند زنار , واژه مسکه را یک مدخل فارسی قلمداد کرده اند .

اولی برای این واژه معادل کردی « رونی کره» دومی «چه وری» (صورت مقلوب و تغییر آوایی یافته چربی) و سومی معادل کردی «کره » آورده است . با یک تحقیق میدانی می توان دریافت که در هیچ یک از گویشهای کردی از لفظ مسکه استفاده نمی شود. از نظر زبانشناسی هم واژه مَسکه اساساً با ساختار واژگانی زبان کردی سازگاری ندارد.

چنانکه مستنداً گفته آمد واژه مذکور فقط در میان اقوام ترک و فارس کشورمان از گذشته تا کنون به صورت شفاهی و مکتوب به معنای روغن تازه کاربرد داشته است. اما فطیر مسکه خراسان با آن شیوه و شکل خاص خود که در پخت و تزئین دارد و تقریباً در تمام نواحی خراسان بزرگ در میان عشایر و اقوام گوناگون آن اعم از ترک و کرد و فارس و تات و بلوچ و ترکمن رواج دارد یا باید از سوی ترکها و ترکمنها در این منطقه باب شده باشد و یا اقوام تات و فارس .چون در ادبیات مکتوب و فرهنگ دیرین آنها واژه مسکه وجود داشته است ؛ گو اینکه ترکها پیش از اینها, این واژه را از زبان فارسی وام گرفته باشند.