به گزارش نسیم امروز ، در این مقاله آمده است:

در تاریخ ایران باستان (ص 2571) آمده است : واژه بیژن مصحّف ( تصحیف شده ) بیزن نام یکی از پادشاهان اشکانی است که بعد از جوذرز بن اشغان اکبر 21 سال حکومت کرد و بازان صورت دیگری از بیزن است که ایرانیان آن را در نامگذاری فرزندان خود انتخاب می کردند ؛ چنانکه نام فرمانروای ایرانی در یمن بود . در زبان پهلوی اشکانی بازان مأخوذ از واژه بادان فارسی باستان است به معنای پاداش و جزای نیکی است که معرب گشته به صورت باذان در آمده است (فرهنگ نام های ایرانی ، ص 53). این اسم اصیل ایرانی با املای « بازان» در دوره های مختلف دستخوش تغییرات آوایی قرار گرفته و به صورت اسامی خاص بر برخی آبادیهای ایران و افغانستان و ارمنستان نهاده شده است؛ گاه با پسوند، مانند بزنجرد و گاه بدون پسوند، مانند بزان.

بنابراین ، با توجه به شواهدی که مورخان از پیشینه بجنورد به دست داده اند نام این شهر از ابتدای تأسیس تا کنون حداقل به سه صورت در کتابهای تاریخی ثبت و ضبط شده است که همه آنها از یک ریشه هستند؛ آن هم کلمه « بازان» است که نام یکی فرمانروایان دوره ساسانی در خراسان بود .

اول : بزن یا بزان یا بزهان ، شهر قدیمی در شمال غربی بجنورد که بعد از ویرانی بر اثر زلزله به قلعه معروف شد . دوم بزنجرد که معرب بازان گرد است و آن قصبه ای بوده است که بعد از ویرانی بزان در همان حوالی بر روی تلی مصنوعی ساخته شد. سوم بیژن یورد که با آمدن کردهای آخال نشین به شمال خراسان این قصبه بدان موسوم گردید. این آبادی نیز در اثر زلزله ویران شد و آثار و ابنیه آن بعدها کهنه کند نامیده شد. در پی این خرابی، بجنورد فعلی در اوایل دهه 1100 ه . ق توسط دولی خان دوم بنا گردید که از خاندان شادلو و از سرداران متنفذ نادرشاه بود. فرایند این تغییرات را می توان به صورت ذیل نشان داد:

بازان ← بازان گرد ← بازان جرد ← بزنجرد ← بیژن یورد ← بیجن یورد ← بجنورد

از نظر ساخت آوایی جاینام بیژن یورد به علت سه هجایی بودن طبق قانون کم کوشی و اقتصاد زبانی کوتاه و دو هجایی شده است ؛ بدین صورت که بیژن یورد در زبان کردی به بژنورد تبدیل گردیده ولی در زبان فارسی ابتدا طی فرایند معرب سازی به بیجن یورد تغییر یافته و سپس « بیجن یورد» در لفظ « بجنورد» خلاصه شده است.

اینکه گفته می شود به جای بجنورد فعلی یک شهر قدیمی در دل تپه های معصوم زاده مدفون بوده که در حمله مغول از بین رفته است قابل انکار نیست ولی از نظر تاریخی و باستان شناسی معلوم نیست نام این شهر چه بوده است ؛ با این حال، اهالی بجنورد آن را چرمغان می نامند که از نظر زبانشناسی ربطی به کلمه بجنورد ندارد و موضوع این نوشتار نیست. وجه تسمیه چرمغان موضوع یادداشت جداگانه ای است که در جای خود بدان پرداخته شده است.