قتلیش روستایی از توابع دهستان گیفان بخش گرمخان شهرستان بجنورد است . این آبادی با مختصات طول جغرافیایی 57 درجه و 18 دقیقه و عرض جغرافیایی 34 درجه و 49 دقیقه و ارتفاع 980 متر از سطح دریا با موقعیت کوهستانی در فاصله 68 کیلومتری شمال بجنورد قرار دارد.

کلنل ییت در سفرش به این منطقه از قتليش به عنوان دهكدۀ مرزى و دارای حصار و برج و بارویی یاد می کند که در آن 150 خانوار عرب زندگى مى‌كردند. او از قول مردم قتلیش می گوید : « آنها را در زمان شاه عباس از حوالى كربلا واقع در قلمرو عثمانى به اين ديار آورده اند و در نزديكى اترك سكنى داده‌اند. اين مردم در زمان نجف قلى خان هفتمين ايلخان شادلو در قتليش مستقر شدند و بر اطراف اين دهكده ديوارهايى براى حفظ خود در برابر هجوم قبايل تركمن بنا كردند . آنها عربى را از ياد برده و به زبان تركى تكلم مى‌كردند. تپه‌هاى اطراف از خاك رسى به رنگ خاكسترى بود و بسيار لخت و كم‌درخت به نظر مى‌آمد»(خراسان و سیستان (ص 185).

بر اساس اظهارات اهالی این روستا گروههایی که از کربلا به این منطقه کوچیده اند چهار طایفه خدری , هاسامی ، هاسایی و حاجی موسایی بودند که اکنون این طوایف بالسویه زمینهای این منطقه را در اختیار دارند.

در مورد وجه تسمیه قتلیش دلایلی عوامانه وجود دارد ؛ از جمله می گویند چون در این روستا طبق یک سنت دیرین پسندیده هرگاه یکی از اهالی کار زمین مانده ای داشته و محتاج به کمک دیگران بود اهالی روستا کار او را به صورت تعاونی و دسته جمعی ( یاوری) به انجام می رساندند . کار زمین مانده را در زبان ترکی « قالده ایش» می گویند که به مرور تبدیل به قتلیش شده است. البته می دانیم یاوری سنتی است که در تمامی روستاهای ایران بخصوص شمال خراسان مرسوم بوده است و اختصاص به روستای قتلیش ندارد.

برخی نیز معتقدند چون در قدیم الایام در این آبادی قتل بسیار فجیعی صورت گرفته به همین دلیل نام آن را قتلیش نهاده اند. یعنی قتلیش را مرکب از (قتل + یش) می دانند؛ ولی در مورد اینکه پسوند «یش» در این واژه نشانه چیست همواره سکوت اختیار کرده اند .

دلیل دیگری که برای نامگذاری قتلیش مطرح می شود این است که در گذشته در قسمتی از دره روستا که دهانه آن بسته بوده در اثر تجمع آب مردابی غلیظ تشکیل شده بود. در زبان ترکی به این حالت از مرداب « قادِّه لویش » می گویند؛ یعنی لجن غلیظ شده . به زعم قائلان این وجه تسمیه واژه قادِّ لویش بعدها در اثر کثرت استعمال به قتلیش تبدیل شده است. این هم از حدس هایی است که نه حافظه اشخاص کهنسال آن را تأیید می کند نه شواهد تاریخی یا جغرافیایی.

اما از نظر تاریخی ، اعتماد السلطنه در مرآه البلدان ( ص174) نام این روستا را قاتلیس ضبط کرده است که به عنوان یکی از دو قصبه محال راز در میانه شمال مغرب بجنورد و کنار اتک واقع است . بر این اساس، مولف کتاب فرهنگ آبادی های استان خراسان شمالی - شهرستان بجنورد واژه قتلیش را برگرفته از قاتلیس یا قادلیس دانسته است و معتقد است در زبان ترکی به معنای گل چسبناک است و وجه تسمیه آن این است که خاکش وقتی تبدیل به گل می شود حالت چسبناک پیدا می کند.

دلیل فوق برای نامگذاری روستا با واقعیت طبیعی منطقه سازگاری ندارد؛ چون چنین پدیده ای در طبیعت این روستا دیده نمی شود و خاک و گل آن با خاک و گل سایر آبادی ها چندان تفاوتی ندارد. مضافاً اینکه در هیچ فرهنگی دیده نشده است که قادلیس به عنوان یک واژه ترکی به معنای گل چسبناک باشد.

به نظر می رسد اعتماد السلطنه این دلیل نامگذاری را از وجه تسمیه قبلی اخذ کرده است ؛ منتها به جای لجن غلیظ معنای گل چسبناک بدان بخشیده است.

اما در کتابهای تاریخی از این واژه به صورت قتلِش یاد شده است. کاشغری در کتاب دیوان لغات ترک واژه قتلِش را جای انبوهی آبها معنا می کند؛ آنجا که بازوهای آب و شاخابه ها به هم می رسند و با هم برخورد می کنند. چنین وجه تسمیه ای را موقعیت جغرافیایی منطقه هم تأیید می کند.

بر اساس کتاب گیتاشناسی (جلد 2 ) رودهای میانزو ( پیغمبر) ، آسیازو ، پوستین دوز ، ایزمان و قروق با چند ریزابه و خشکرود کوچک دیگر در محلی از رودخانه دائمی قتلیش که در جنوب این روستا قرار دارد به هم پیوسته و مخلوط می شوند و از آنجا وارد رودخانه ارناوه شده به سمت سد شیرین دره جریان می یابند. لذا روستای مورد بحث را از این جهت که محل التقای چند رودخانه است قتلش یا قتلیش گفته اند.

یک قتلیش در افغانستان بین هرات و کابل هست که آن هم چنین وجه تسمیه ای دارد.

از نظر واژه شناسی واژه قتلیش یا قتلِش در اصل قاتلش بوده است و از نظر وجه اشتقاق مرکب از (قات + لِش) می باشد . « قات» در زبان ترکی بن مضارع از فعل قاتماق به معنای مخلوط شدن است و « ِلش » پسوند با هم بودن است و در عین حال برای اسم مکان نیز به کار می رود ( پسوندهای فعلی در زبان ترکمنی، ص44) ؛ نشانه ای که حکایت از این دارد در جایی دو یا چند چیز به هم می رسند . این واژه بعدها به قَتلِش تبدیل شده و آن هم در اثر فرایند همگونگی واکه به همخوان به صورت قتلیش درآمده است ؛ درست مانند واژه های «شِش» و «کشمش» که در افواه عموم مردم به صورت « شیش » و «کیشمیش» تلفظ می شوند.